Özelleştirilen Soma B Termik Santrali’nin üretimi durdurması ve çalışanlarını ücretsiz izne çıkarmasıyla birlikte, AK Parti iktidarının özelleştirme politikaları bir kez daha gündeme geldi. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’ın ortaya koyduğu belgeler, devletin şirkete sağladığı döviz cinsinden ödeme kolaylıkları, kapasite mekanizması teşvikleri ve kömür borçlarına dair kamu zararını gözler önüne serdi.
Santralin işletme hakkı, 2015 yılında yapılan ihaleyle 685 milyon dolar bedelle Konya Şeker’e ait Soma Termik Santral Elektrik Üretim A.Ş.’ye devredildi. Ancak ödeme planı 2017’de yapılan ek sözleşmeyle Türk Lirasına çevrildi. 370 milyon dolarlık taksitli ödeme planının, döviz yerine sabit kurla TL üzerinden ödenmesiyle kamunun 177 milyon dolarlık zarara uğratıldığı ortaya çıktı. Bu hesap, aynı tutarın taksitli olarak dolar üzerinden ödenmesi durumundaki toplamla karşılaştırılarak belirlendi.
Soma B Termik Santrali’ne TEİAŞ’ın kapasite mekanizması teşviki kapsamında 2018-2024 yılları arasında toplam 1 milyar 118 milyon TL ödeme yapıldı. Bu rakam, yıllık ortalama kurla hesaplandığında yaklaşık 96 milyon dolara denk geliyor. 2025 için öngörülen teşvik ise yaklaşık 95 milyon TL seviyesinde.
CHP’li Yavuzyılmaz’a göre, TL’ye çevrilen borç üzerinden sağlanan 177 milyon dolarlık avantaj, 96 milyon dolarlık teşvik ödemesi ve 2025 itibarıyla ödenmeyen 313 milyon dolarlık kömür borcu göz önüne alındığında, şirketin kasasına kamudan geri dönen toplam tutar en az 586 milyon dolara ulaşıyor. Bu durum, santralin neredeyse devlete hiçbir bedel ödenmeden işletmeci şirkete geçtiği iddialarını güçlendiriyor.
Söz konusu süreçle ilgili değerlendirmede bulunan CHP’li Deniz Yavuzyılmaz, “AK Parti şirkete, devlete ait santrali bedavaya hediye etti, üstüne de para verdi” ifadelerini kullandı. Yavuzyılmaz, yapılması gerekeni şu şekilde sıraladı:
1.) Devlet, Soma B Termik Santralini zaten bir nevi geri satın aldığı için, başkaca bir bedel ödemeden santral kamulaştırılmalıdır.
2.) Santral hızla devlete devredilmeli ve tüm personel kamu personeli yapılmalıdır.
3.) Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) santrali işletmeli, kömür tedariği Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) üzerinden sağlanmalıdır.
Santralin üretimi durdurmasıyla birlikte çok sayıda çalışan ücretsiz izne çıkarıldı. Sendikalar ve yerel kaynaklar, çalışanların büyük bir belirsizlik içinde olduğunu ve devletin adım atmasını beklediğini belirtiyor. Yavuzyılmaz, AK Parti’nin sessizliğini sürdürdüğünü ifade ederek “İstihdam krizini gerekçe gösterip santrali düşük bedelle aynı şirkete geri vermeye hazırlanıyorlar” iddiasında bulundu.