İsrail’in İran’a saldırısıyla tırmanan Orta Doğu gerilimi, Brent petrol fiyatlarını yüzde 10’un üzerinde artırdı. Enerji maliyetlerindeki bu sıçrama, küresel ölçekte akaryakıt fiyatlarını artırabileceği için gıda gibi birçok kalemde enflasyonist baskıları yeniden gündeme taşıdı. Süreçten en fazla Türkiye gibi petrol ithalatçısı ülkeler etkilenecek
İsrail’in İran’a saldırıda bulunduğunu açıklamasının ardından, küresel ölçekte petrol fiyatları hızla yükseldi. Brent petrol, haftayı varil başına 74,23 dolardan kapattı. Petrolde haftalık yükseliş yüzde 10’u aştı.
Petrol piyasasında, İsrail ve İran arasındaki çatışmaların enerji açısından zengin olan bölgede arzı sekteye uğratabileceğinden endişe ediliyor.
Petrol fiyatlarındaki değişiklik, yalnızca akaryakıt maliyetlerini değil, aynı zamanda gıda fiyatları gibi birçok temel tüketim ürününü de etkiliyor.
JP Morgan tarafından yayımlanan analizde, boğazın ulaşıma kapatılması durumunda petrol fiyatlarının kısa vadede varil başına 120–130 dolar bandına ulaşabileceği belirtildi. Senaryonun kalıcı hâle gelmesi durumunda ise 150 dolar seviyesi gündeme gelebilir.
Ege Üniversitesi’nden Prof. Dr. Aykut Lenger, riskin sadece jeopolitik olmadığını, aynı zamanda finansal piyasalar üzerinde de önleyici fiyatlama davranışlarını tetiklediğini söyleyerek, “Boğazın kapatılma riski fiyatlara yansıdı. Bu durum, arzın daralacağı beklentisiyle petrol ve türev ürün fiyatlarında yukarı yönlü baskı oluşturuyor” ifadesini kullandı.
Gelişmenin Türkiye ekonomisine etkileri de gündemde. Ekonomist Güldem Atabay, petrol fiyatlarının üç haneli seviyelere çıkmasının Türkiye için çift yönlü bir baskı yaratabileceğini belirterek, “Enflasyon üzerindeki baskı artar, büyüme ivme kaybeder. Merkez Bankası faiz indirim planlarını erteleyebilir ve rezervlerini yeniden piyasaya sürmek durumunda kalabilir” dedi.
Atabay ayrıca, jeopolitik risklerin turizm gelirleri üzerinde de olumsuz etki yaratabileceği uyarısında bulunarak, “Zayıf döviz rezervleri seçim ya da siyasi amaçlar için değil, bu tür riskler için elde tutulmalıydı” değerlendirmesini yaptı.
İran’ın, Hürmüz Boğazı’nda altyapıyı veya deniz taşımacılığını hedef alması durumunda ise günlük milyonlarca varil petrol arzı tehlikeye girebilir. Dünya petrol ticaretinin yaklaşık beşte biri bu boğazdan geçiyor. İran’ın kuzeyde, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin güneyde sınırını oluşturduğu boğaz, Körfez ile Umman Denizi’ni birbirine bağlıyor.
Enerji analisti Saul Kavonic, “Şu anda piyasa, riskleri ilk etapta fiyatlıyor. Ancak bir iki gün içinde bu krizin nereye varabileceği daha net bir şekilde değerlendirilmek zorunda kalınacak” ifadelerini kullandı.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
