İsrail’in petrol ihtiyacının önemli kısmı Ceyhan limanından gidiyor

Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’i soykırım eylemlerini önlemesi yönünde uyaran kararına rağmen dünyanın önde gelen petrol şirketleri satışa devam ediyor. İsrail savaş uçakları ve tankları yurt dışından gelen petrol ile çalışırken, en büyük petrol tedarikçileri Azerbaycan, Nijerya, Kazakistan ve Brezilya. İsrail’e ulaşan petrolün yaklaşık dörtte biri Ceyhan limanından giden Azerbaycan petrolü. Aralarında dünyanın en büyükleri olan BP, Chevron, ExxonMobil, Shell ve TotalEnergies başta olmak üzere önde şirketleri de petrol satışına devam ediyor.

AZERİ PETROLÜ KİLİT ÖNEMDE

İngiliz Guardian gazetesinde yayınlanan ‘Oil Change International’ kurumu araştırmasına göre Ekim 2023’ten bu yana Azerbaycan’dan 1.440 kilotondan (kt) fazla ham petrol İsrail’e gönderilmiş. Azeri ham petrolü, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı ile taşındıktan sonra Ceyhan’daki limanda tankerlere yükleniyor. BTC’nin ana operatörü ve en büyük hissedarı BP şirketi ve boru hattıyla taşınan ham petrolün üreticileri arasında Azeri milli petrol şirketi de var. BTC’nin azınlık ortakları arasında TotalEnergies ve ExxonMobil de yer alıyor. İsrail ve Azerbaycan arasında uzun yıllardan beri devam eden stratejik bir ilişki bulunuyor. İsrail, Azerbaycan’ın en önemli silah ve mühimmat tedarikçilerinden birisi olurken, Bakü de İsrail’e karşılığında önemli miktarda petrol satıyor.

TANKERLER KENDİNİ GİZLİYOR

İsrail Gazze’deki işgalin başlamasından bu yana savaş filosunu, Azerbaycan, Kazakistan-Rusya, Brezilya, Nijerya ve Gabon petrolü ile hareket ettiriyor. İsrail’e petrol ve başka yükleri taşıyan gemilerin çoğu, İsrail’e ulaşmadan önce otomatik tanımlama sistemi (AIS) sinyallerini kapatıyor. Bu nedenle takip edilmesi zor olsa da, gemilerin o bölgede İsrail limanlarından başka yanaşabilecekleri liman bulunmuyor.

ÜLKE KÜÇÜK AMA İHTİYACI BÜYÜK

İsrail küçük yüzölçümüne nispeten büyük bir orduya ve hava kuvvetlerine sahip bir ülke. İsrail’e petrol taşıyan bir boru hattı bulunmuyor ve ihtiyacını büyük ölçüde deniz yoluyla yapılan petrol ithalatıyla sağlıyor. Yapılan analize göre İsrail, aldığı ham petrol Aşdod ve Hayfa’daki rafinerilerinde mamül ürüne çeviriyor. Rafinerilerden gelen yakıtın bir kısmı doğrudan silahlı kuvvetlere gidiyor. Geri kalanı da benzin istasyonlarına dağıtılıyor.

BREZİLYA DA SATIYOR

İsrail’in Gazze işgalinin başlamasından bu yana toplam Brezilya, 260 bin tonluk ham petrol sevkiyatı gerçekleştirdi. Petrol, devlet petrol şirketi Petrobras’a ait üründü. Petrobras sözcüleri, Aralık 2023’ten itibaren İsrail’e ham petrol gönderilmediğini açıkladı. Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, İsrail’i en sert şekilde eleştiren liderler arasında yer alıyor ve açıkça İsrail’I Filistin halkına soykırım yapmakla suçluyor. Lula, Brezilya’nın İsrail büyükelçisini geri çekti ancak petrol ihracatını yasaklamadı.

KAZAK PETROLÜ BOĞAZLARDAN GEÇİYOR

İncelemeye göre Ekim 2023’ten bu yana İsrail’e en az 600 bin ton Kazak/Rus ham petrol gönderildi. Hazar Denizi’ndeki Kazak petrol sahasından çıkarılan petrol, boru hattı ile Karadeniz kıyısındaki Rus limanlarına ulaştırılıyor. Buradan da tankerler ile Boğazlar üzerinden İsrail’e taşınıyor. İsrail’in diğer önemli tedarikçileri ise Batı Afrika ülkeleri Gabon ve Nijerya.

PETROL SATIŞI SAVAŞ SUÇUNA GİRER Mİ?

Guardina’a konuşan insan hakları uzmanları, İsrail silahlı kuvvetlerine petrol sağlayan ülke ve şirketlerin savaş suçları ve soykırımın suç ortağı olabileceğini iddia etti. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Özel Raportörü David Boyd, ‘’Uluslararası Adalet Divanı’nın kararından bu yana İsrail ordusuna petrol sağlamaya devam eden ülkeler ve şirketler, korkunç insan hakları ihlallerine katkıda bulunuyor ve soykırımın suç ortağı olabilirler’’ dedi. Uluslararası Af Örgütü’nden Peter Frankental da, ‘’Petrol firmaları, İsrail’in apartheid sistemini sağlamlaştırmaya veya Gazze’deki savaş suçlarını körüklemeye çalışmadıklarından emin olmalı’’ diye konuştu. Oil Change International yöneticisi Allie Rosenbluth da, ‘’Silah satışının yanı sıra İsrail ordusunu doğrudan destekleyen ABD, uluslararası hukukun muhtemel ihlallerinden de sorumlu tutulmalıdır’’ dedi.