Franklin Delano Roosevelt (1882 – 1945) benzeri görülmemiş bir şekilde tam dört kez Amerika Birleşik Devletleri Başkanı seçildi. Ülkeyi Büyük Buhrandan kurtardı ve II. Dünya Savaşından alnının akıyla çıkmayı başardı. Soylu, tartışmacı ve aykırı bir kişiliği olan ‘FDR’ Federal hükümeti dönüştürerek Birleşik Devletlerin 20. yüzyılda süper güç olma yolunda önünü açtı.
Hollanda asıllı, varlıklı bir ailenin Hudson Nehrine bakan evinde dünyaya geldi. Roosevelt, klasik bütün soylular gibi Doğu Kıyısında öğretim gördü – Harvard Üniversitesi ve Kolombiya Hukuk Fakültesi. Bir süre avukat olarak çalıştıktan sonra siyasete atılmaya karar verdi. Demokrat olan beşinci kuzeni Başkan Theodore Roosevelt’in izinden gitti. 1910’da New York Senatosuna seçildi. 1913’te Donanma Bakanlığı müsteşarı oldu ve 1920 itibariyle Demokrat Partiden Başkan Yardımcı seçildi.
Aynı yıl, otuz üç yaşındayken çocuk felci hastalığına yakalandı. Özellikle yüzerek ayaklarını tekrar kullanabilmek için mücadele verdi; fakat hayatının geri kalanında askılara ve tekerlekli sandalyeye mahkum oldu.
1928’de New York valisi oldu; Kasım 1932’de ise Büyük Buhranın doruğunda, umutsuzluğa karşı umut mücadelesi verildiği sırada Roosevelt Başkan seçildi. İnsanlardan güven talep etti ve onlara eylem sözü verdi – ‘New Deal’ adıyla ekonomik krizden kurtulma planını açıkladı. Görevine başlarken kürsüden şöyle seslendi: ‘Korkmamız gereken tek şey korkunun ta kendisidir.’ Görevi devraldığında 13 milyon işsiz vardı ve neredeyse bütün bankalar kepenklerini indirmişti. Kongre, ticaret ve tarımı canlandırmak üzere geniş kapsamlı bir program hazırlayarak yürürlüğe koydu. Ülke, altın standardından vazgeçti ve milyonlar bayındırlık hizmetleri ve acil yardım için akmaya başladı. Kapitalist Amerika, Tennessee Valley hidroelektrik projesi için kamu mülkiyeti denemesine bile evet dedi. İlk başkanlık süresinin sonuna gelindiğinde Roosevelt sosyal sigorta, işsizlik yardımı, banka teftişi, yüksek vergiler gibi birçok yenilik getirmiş, içki yasağına son vermişti. Fakat yeniden hakim olan iyimserliğe rağmen sağlanan canlanma, 1940’ta ekonominin savaşa hazırlanması yüzünden fazla yarar sağlayamadı.
Büyük Buhrandan kurtulmak için New Deal adı altında alınan önlemler yoluyla Federal makamlar büyük ölçüde ve geri döndürülemez şekilde Amerikan toplumu üzerindeki yetkilerini genişletmişlerdi. Bu gelişmeler Avrupa ve Rusya’nın gerçeğini yansıtıyor; Amerika’da program demokratik olarak yürütülmeye çalışılsa da muhafazakarlar Roosevelt’in devletin haklarını ve bireyin özgürlüğünü zayıflatmaya çalıştığını iddia ediyorlardı. Aynı zamanda örgütlü işgücünün yükselişinden de hoşnut değillerdi.
Roosevelt 1936’da çok daha büyük bir oy çokluğuyla tekrar Başkan seçildi. Hemen, önlem planının bazı maddelerinin önünü tıkayan Temyiz Mahkemesini büyütmenin yollarını arayarak Federal idareyi genişletmeye koyuldu. Mahkeme savaşını kaybetti fakat hükümete ekonomiyi düzenleme yetkisini kazandırdı.
Roosevelt, izlediği dış politikada pragmatistti. Birleşik Devletlere ‘iyi komşu’ politikasını benimsetti; bölge içindeki ülkelerin iç işlerine müdahale etmeyeceğine dair söz verdi. Tecrit politikasına yöneldi çünkü çoğu Amerikalının ekonomik bunalımın sorumluluğunu Birinci Dünya Savaşı’na girilmesinde aradığının bilincindeydi; bu nedenle Avrupa üzerinde sıkı bir tarafsızlık politikası izledi. 1933’de Sovyetler Birliğini tanıdı; fakat Amerika, ilk başlarda gücü elinde bulundurup Avrupa üstünde bu gücü Yahudilerin ve Çingenelerin toplu katliamlarını gerçekleştirmek isteyen Almanya’nın Adolf Hitler’ine karşı bu cömertliği göstermedi. Polonya, Fransa ve Belçika Hitler’in karşısında düştüğünde ve Britanya kuşatıldığında Roosevelt, Kongre’nin baskısıyla ancak askeri yardımın dışında destek verebildi. Nihayetinde, Britanya ve Rusya’ya hiç de tarafsız olmayan, savaş gemileri de dahil olmak üzere ciddi yardımlar yaptı. Fakat, 1940’da Amerikan erkeklerinin yabancı topraklar için savaşmayacağı vaadiyle üçüncü kez Başkan seçildi.
Bu gerçek, Japonların saldırıya geçerek 7 Aralık 1941’de, Birleşik Devletlerin Pearl Harbor’daki Pasifik donanmasını neredeyse tamamen yerle bir etmeleri üzerine boyut değiştirdi. Roosevelt derhal ulusu global bir savaşa hazırlanmaları için uyardı; kimi zaman bir dizi uluslar arası zirve toplantısına oturarak Britanya ve Rusya ile gergin bir ittifak sürdürüp Almanya – Japonya yenilgisinin baş mimarlarından biri oldu. Daha kurulma aşamasında olan Birleşmiş Milletler yoluyla savaş sonrası dünyayı şekillendirmeye koyuldu; özellikle Sovyet Rusya’yı da bunun içine çekmeye özen gösterdi. Rusya’yı Faşizmle başa çıkılmasında önemli bir müttefik olarak görüyordu; ancak Sovyet Lideri Joseph Stalin’in katakullisine geldi. Stalin savaşın ardından Komünist diktatörlüğü doğu Avrupa’nın yarısına empoze etmişti. 1944’te tekrar Başkan seçilen Roosevelt, Nazi Almanya’sının teslim olduğunu göremeden, bir ay öncesinde 12 Nisan 1945’te vefat etti.
KRONOLOJİ
1882 30 Ocak’ta Hyde Park, New York’ta doğdu
1903 Harvard’dan mezun oldu
1907 Kolombiya Hukuk Fakültesi
1910 New York Senatosuna seçildi
1913 Donanma Komutanlığı Müsteşarı
1921 Çocuk felcine yakalandı
1928 New York valisi
1932 İlk Başkanlık süresi
1936 İkinci Başkanlık süresi
1940 Üçüncü Başkanlık süresi
1941 Pearl Harbor, ABD II. Dünya Savaşına girdi
1944 Benzeri görülmemiş dördüncü Başkanlık süresi
1945 12 Nisan’da Warm Springs, Georgia’da öldü
‘Korkmamız gereken tek şey korkunun ta kendisidir’
SÖZLE İKNA ETME KABİLİYETİ
