Avrupa’nın ve hatta dünyanın sahiden bizi kıskandığı bir konu var: Diziler. Yerli yapımlar İspanya’dan Brezilya’ya, Türklerin yoğun olarak yaşamadığı nice ülkede en çok izlenenler arasında. RTÜK'ün çeşitli gerekçelerle her dönem ceza üstüne ceza yağdırdığı diziler çocuk isimlerine bile ilham kaynağı oluyor. Peki, bu nasıl böyle oldu?
“İspanya’da Türk dizisi yayınlamaya başlayan bir kanal uzun yıllar sonra birinci oldu ve rakip kanalın yönetimi değişti. Onlar da Türk dizisi yayınlamaya başladılar…”
Yapımcı Fatih Aksoy’un bu ifadesine denk geldiğimde Türk dizilerinin çok sayıda ülkede ilgi gördüğünü bilmeme rağmen, yabancı bir televizyon kanalının reyting yarışında yıllar sonra birinci sıraya gelmesini ve rakip kanalın yönetim kadrosunu değiştirecek bir ivmeye ulaşması karşısında afallıyorum.
Kültürel hizmetlerde pek yol alamamış Türkiye’nin dizi üretimindeki başarısı sadece ülke sınırlarını aşmakla kalmayıp, dünya genelinde bir fenomen haline gelmiş durumda.
Rakamlara baktığımızda Türk dizilerinin başarısını açıkça görmek mümkün. Türkiye, ABD’den sonra dünyada en fazla dizi ihraç eden ikinci ülke konumunda. Bugün bir dizinin sadece bir bölümü yurt dışına 300 bin ile 700 bin dolara satılıyor. Devasa bir rakam… Eskiden 600 dolara ihraç edilen bir bölümün şimdilerde 700 bin dolar gelir getirmesi dizi ihracatının geçirdiği büyük aşamayı ortaya koyuyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, sinema ve dizi sektörünün ihracatının 1 milyar doları aştığına dikkat çekiyor. Yine Hisarcıklıoğlu, 150 ülkede 500 milyona yakın nüfusun Türk dizilerini izlediğini belirtiyor.
Peki, dizi sektörü hangi aşamadan bu noktaya geldi?
Türkiye sınırları dışında en büyük çıkışı 2000’li yıllarda yapan Türk dizi sektörü bu aşamadan sonra ihracata yöneldi.
Yurt dışına açılan diziler arasında adından en çok söz ettiren yapım Kurtlar Vadisi oldu.
Yayın hayatına 2003 yılında başlayan dizi, reyting rekorları kırdı. Öyle ki dizi saatinde sokakların ıssızlaşması dikkat çekiyordu. Kurtlar Vadisi: Filistin ise Türkiye’nin en pahalı prodüksiyonlarından biri oldu. Film aynı anda 100 ülkede piyasaya sürüldü.
Bir Türk dizisi ise ‘ezeli düşman’ iki ülkenin birbirine yakınlaşmasına bile vesile oldu. Bir dönem Türkiye’de en çok izlenen dizi olan Yabancı Damat dizisi, Yunanistan’da da yayınlanarak benzer bir başarı elde etti. 2005 yılında Yunan basını, Yabancı Damat dizisinin ilk belirlemelere göre, 10 milyon nüfuslu Yunanistan’da yaklaşık 1 milyon 230 bin evde izlendiğini, bazı bölümlerinde artış kaydeden izleyici kitlesiyle Yunan Milli Takımı’nın karşılaşmalarından da fazla ilgi gördüğünü yazdı.
Türkiye ve Yunanistan’dan iki gencin aşklarının öyküsünün anlatıldığı dizi, iki ülke arasındaki ilişkilerin yumuşamasına vesile olmasıyla tarihe geçti. Diplomasiyle çözülemeyen sorunlar, bir diziyle aşılmıştı.
Başrollerini Kıvanç Tatlıtuğ ve Songül Oden’in paylaştığı Gümüş dizisi, 2008 yılında Suriye Arapçasıyla seslendirilerek, Arap dünyasında Noor adıyla yayınlandı. Suudi televizyon kanalı MBC’nin verilerine göre dizinin final bölümü 85 milyon seyirciye ulaştı.
Düşyeri Çizgi Film Stüdyoları’nda hazırlanan Türkiye’nin ilk milli çizgi film kahramanı Pepee, Türk televizyonlarındaki başarısından sonra yurt dışına da yoğun ilgi gördü. Türkiye’de ilk 2009 yılında TRT Çocuk’ta yayınlanan Pepee, çok sevilince bir film projesine bile dönüştü. Pepee, Türkçe ve İngilizce’nin ardından Çince, Rusça, Çekçe ve Slovakça dahil olmak üzere toplam 6 farklı dilde çocuklarla buluştu.
Başrolünde Beren Saat’in yer aldığı Fatmagül’ün Suçu Ne? dizisi Avrupa ülkelerinde yoğun ilgi görürken, Saat’in bir başka dizisi de Türkiye’de olduğu kadar efsane oldu. Halit Ziya Uşaklıgil’in romanı Aşk-ı Memnu’dan uyarlanan dizinin üzerinden yıllar geçse de halen sosyal medyada gündem oluyor. Dizinin Bihter karakteri her yıl ölüm yıldönümünde dizi fanları tarafından mezarı başında anılıyor ve helva pişiriliyor. Aşk-ı Memnu yurt dışında da benzer bir başarı elde etti ve en fazla talep Arap ve Avrupa ülkelerinden geldi.
Türk televizyonlarında izlenme rekorları kıran, Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatan Muhteşem Yüzyıl dizisi 70 ayrı ülkede 500 milyondan fazla izleyiciyle buluştu. Muhteşem Yüzyıl, en çok sayıda ülkeye ihraç edilen dizi olarak tarihe geçti. Türkiye’de Haziran 2014’te final yapan Muhteşem Yüzyıl, halen İspanyol Nova televizyonunda gösteriliyor.
2008 yılında dizi ihracatından 10 milyon dolar gelir elde edildi. Bundan tam 10 yıl sonra ise 2018 yılında Türk dizi ihracatı 35 kat artarak 350 milyon dolara ulaştı. Bir yıl sonra, 2019’da Türk dizilerinin ihracat gelirleri 500 milyon doları bulmuştu. Bu rakamlar 2023 yılında ise 1 milyar dolara ulaştı.
İSPANYA VE İTALYA’DA TÜRK DİZİLERİ POPÜLER
Yine yapımcı Fatih Aksoy’un dikkat çektiği İspanya örneğine dönüyoruz. Türk dizileri dünyanın çok sayıda ülkesinde popülerleşti evet ama son dönemde İtalya ve İspanya’yı kuşatmış halde.
İspanyol televizyonlarında yayınlanan Türk dizileri üzerine bir araştırma yapmak için İspanya’ya giden Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Pınar Aslan verdiği bir demeçte sadece Amerikan dizilerinin yayınlandığı bir kanalda artık tamamen Türk dizilerinin yayınlandığına şu sözlerle dikkat çekiyor:
“Latin Amerika’da Türk dizileri bir ulusal kanalda yayınlanmaya başladı ve çok büyük başarı gösterdi ama İspanya’da kablolu TV yayınından girdi, yani Divinity ve Nova’dan girdi. Meselâ ben 2009-2013 yılları arasında İspanya’da yaşarken Divinity kanalında sadece Amerikan dizileri yayımlanıyordu. Ben de izliyordum o dizileri ama 2018-2019’da İspanya’ya tekrar gittiğimde o kanalda sadece Türk dizilerinin yayınlandığı gördüm. Yani şöyle söyleyeyim, İspanya’da Türk dizileri alanını genişleterek popüler oldu. Sonrasında da ulusal kanallara transfer oldu. Mesela Kadın dizisi en çok izlenen ulusal kanallardan biri olan Antena 3’de yayımlandı. Bu arada, İspanya’da ilk yayımlanan Türk dizisi Fatmagül’ün Suçu Ne?, 2018’de Nova’da yayımlandı.”
Peki, Türk dizi furyasının estiği İspanya ve İtalya’da hangi yapımlar popüler?
İtalyanların en sevdiği Türk dizileri Erkenci Kuş, Sen Çal Kapımı, Kiralık Aşk, Kara Sevda, Gelsin Hayat Bildiği Gibi, Siyah Beyaz Aşk ve Çukur olarak öne çıkıyor.
Bu dizilerin bazıları Türkiye’de artık gösterilmiyor olsa da İtalyanlar eski bölümlerini internetten indirip izliyor.
TÜRK DİZİLERİ İSPANYA’YA UYARLANDI
Türkiye’de gerçek bir hikâyeden esinlenen Beren Saat’in başrolünde olduğu Fatmagül’ün Suçu Ne? ve Cansu Dere’nin başrolünü oynadığı Anne dizileri aynı yıl içerisinde İspanya’ya uyarlandı. Fatmagül’ün Suçu Ne? dizisinin İspanya uyarlaması Alba, Netflix’te 150 milyon saatten fazla izlendi.
Anne dizisinin uyarlaması Heridas’ın tanıtımı ise şöyle:
Benzer bir şekilde hem Kırmızı Oda hem de Yargı dizileri Yunanistan’a uyarlandı.Psikiyatrist Gülseren Budayıcıoğlu’nun Madalyonun İçi (Remzi Kitabevi) kitabından uyarlanan Kırmızı Oda dizisi, Yunanistan’da Storgi adıyla yeniden çekildi:
Yargı’nın Yunan uyarlaması Pagidevmenoi de en sevilen diziler arasına yer aldı:
AİLE BAĞLARI, KÜLTÜREL YAKINLIK
Bu diziler neden bu kadar seviliyor sorusuna gelirsek…
Yapılan bir araştırmada yurt dışında Türk dizilerinin izlenme oranının yüksek olmasının sebebinin aile değerleri, aile bağları, özellikle ailelerin bir arada yemek yemeleri ve kültürel yakınlık olduğu olduğunu gösteriyor.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
