Geçtiğimiz hafta ABD ile Rusya arasında son 30-40 yıldaki en büyük ‘casus’ değiş tokuşu yapıldı. Bu işlem sırasında bir karı koca ile iki küçük çocukları merak uyandırdı. Çiftin çocukları, anne ve babalarının Rus olduğunu, Moskova uçağında öğrenmişti. Aynı, efsanevi ‘Americans’ dizisindeki gibi…
Casusluk filmlerine meraklı olanlar ‘Americans’ dizisini hatırlayacaktır. Soğuk Savaş sırasında geçen dizi, ABD’nin başkenti Washington DC yakınlarında yaşayan ve Amerikalı evli bir çift gibi davranan iki Sovyet KGB istihbarat görevlisinin hayatını konu alıyordu. Keri Russell ile Matthew Rhys’ın hayat verdiği Elizabeth ve Philip Jennings çifti, daha çocukken Rusya tarafından yetiştirilip, ABD’ye gönderilen bir casusluk şebekesinin elemanlarını canlandırıyordu. Amerikalı çocukları Paige ve Henry’nin, anne-babalarının kimlikleri hakkında en ufak bir bilgileri yoktu. Sıradan iki Amerikalı çocuk gibi yetiştirilmişti. Bir kelime Rusça bilmiyorlardı. Anne ve babalarının aslında sadece görev için biraraya gelmiş bir ‘illegal’ olduğunu ise hayallerinden bile geçiremezlerdi.
Americans dizisi, Ocak 1981’de Ronald Reagan’ın ABD başkanı olarak görevi devralmasıyla başlıyor ve Aralık 1987’de, ABD ile Sovyetler Birliği’nin silahlanmayı azaltan nükleer anlaşmaya imza atmasından hemen önce sona eriyordu. Gerek izleyiciler gerekse eleştirmenler tarafından çok beğenilen dizinin gerçekliği ise sıkça sorgulanmıştı. 2013-2018 arasında, artık soğuk savaşın unutulmaya başlandığı bir dönemde yayınlanan dizideki aile hayatının ‘ancak filmlerde olacağı’ yorumları yapılıyordu, ta ki geçen haftaya kadar…
Geçtiğimiz hafta ABD ile Rusya arasında son 30-40 yıldaki en büyük ‘casus’ değiş tokuşu yapıldı. Daha doğrusu Rusya’ya teslim edilen isimlerin tümü casustu. ABD’nin teslim aldıklardan en azından bir kısmının ‘sivil’ olduğu biliniyor. Bu değiş tokuş sırasında en dikkat çeken, bir karı koca ile iki küçük çocukları oldu. Efsanevi ‘Americans’ dizisindeki ‘Elizabeth ve Philip Jennings’ çiftini andıran Anna ve Artem Dultsev kendilerini o kadar gizlemişti ki çocukları Rus olduklarını ancak uçak kalktıktan sonra öğrendi. Anne ve babaları, istihbarat jargonunda ‘illegal’ ya da ‘kaçak’ olarak adlandırılan casuslar olduğu söylendi. Daha 7-8 yaşlarındaki çocuklar muhtemelen bu ifadelerden birşey anlamadılar. Americans dizisinde de, Jennings çiftinin çocukları Paige de, ergenlik döneminde ailesinin gerçek kimliğini öğreniyor, hatta ‘junior ajan’ olarak görev de yapıyordu.
Artem Dultsev, Slovenya’da Ludvig Gisch adında bir bilişimci işadamı kılığında yaşıyordu. Eşi ise ‘Maria Rosa Mayer Munos’ adlı bir sanat tüccarı ve galeri sahibi kimliğindeydi. Slovenya’dan gelen Dultsev çiftinin çocukları da, anne ve babalarının Rus olduğunu ve Rusya hesabına çalıştıklarını bilmiyordu. Uçağın basamaklarından şaşkın gözlerle inerken, aralarında İspanyolca konuşmaya devam ediyorlardı. Onları merdivenlerin başında karşılayan Rus lider Vladimir Putin, çocukları İspanyolca selamladı. Onları İspanyolca ‘iyi akşamlar’ anlamına gelen ‘Buenas noches’ sözleriyle karşıladı. Kendisi de eski bir ajan olan Putin, çifti kucaklayarak çiçek takdim etti. .’’ sözleriyle, Rusya’nın aynı Americans dizisindeki gibi çiftleri olduğunu adeta itiraf etti. Dultsev çifti, Slovenya’da casusluk yapmak için Arjantinli gibi davrandıklarıbir çiftti. Arjantin pasaportu ile yakalanan çift aralarında sadece İspanyolca konuştukları için, çocukları da İspanyolca dışında bir dil bilmiyordu.
Kremlin sözcüsü Dimitry Peskov daha sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, çocukların anne ve babalarının Rusya ile ilişkisini uçakta öğrendiğini doğruladı. Çocukların, anne babalarına Moskova’da onları kimin karşıladığını sorduklarını belirten Peskov, ‘’Putin’in kim olduğunu bile bilmiyorlardı. ‘Kaçaklar’ böyle çalışıyor. İşlerine olan bağlılıklarından dolayı bu tür fedakarlıklar yapıyorlar’’ dedi. Peskov, Putin’in onlarla pistte karşılamasının ‘ülkelerine hizmet eden ve çok zorlu sınavlardan sonra ve birçok insanın sıkı çalışması sayesinde anavatanlarına geri dönebilen insanlara bir övgü’ olduğunu söyledi.
Rusya’ya geri dönenlerin arasında casusların yanında suikastçiler de vardı. Almanya tarafından serbest bırakılan bir tetikçi olan Vadim Krasikov da, uçakla Moskova’ya ulaştı. Peskov, 2019 yılında Berlin’de bir parkta bir Çeçen’i öldürme suçuyla hapisten kurtarılan Krasikov’un da Rusya istihbarat teşkilatı FSB’nin bir çalışanı olduğunu doğruladı. Krasikov’un FSB’nin özel kuvvetler birimi olan Alpha Group’ta görev yaptığını söyledi. Putin, Moskova’da uçaktan indikten sonra ona da sarıldı. Beyzbol şapkası ve eşofman üstü giyen Krasikov’un, yurtdışında tutuklanan istihbarat görevlilerini eve getirmekle övünen Moskova için sembol değeri vardı.