Lars Tunbjörk: Kimsenin görmediği gibi gördü

2015 Nisan ayında ne yazık ki hayata gözlerini kapayan Lars Tunbjörk’ün yokluğu fotoğraf dünyamız adına büyük ve hüzünlü bir kayıp.

Tunbjörk, İsveç’in Borås şehrinde dünyaya geldi. İsveç’i daha önce kimsenin görmediği gibi fotoğraflarında göstermeyi başardı. Kamerasının gözü ironik ve çarpıcıydı. Fotoğraflarında gündelik olayları resmetti, ama bunu hep eleştirel ve alaycı bir şekilde yaptı. Günün ciddiyetinin arkasında yer alan zorlamaları, insan doğasının içinde sıkıştığı şehir hayatını görüntüledi. Bakışlarını genelde kentin periferisine yönlendirmekle birlikte odak noktası her zaman doğup büyüdüğü şehir olan Borås’tu. Bu kentte yarattığı dilini de zaman içerisinde tüm dünyaya yaymayı başarı ve fotoğrafta bir Tunbjörk tarzı yarattı. Bu tarz, içerisinde ironiyi ve eleştiriyi güçlü bir şekilde biraraya getiren belgesel bir anlatım şekliydi.

Lars Tunbjörk, kariyeri boyunca İsveç’in önde gelen gazetelerinde ve dergilerinde foto muhabiri olarak çalıştı. 1979’da Salt isimli fotoğraf grubu kurdu. Bu grup içerisinde Anders Sjöberg, Rolf Adlercreutz, Lasse Allard ve Claes Löfgren ile basılı süreli yayınlar için önemli belgesel fotoğraf projeleri üretti.

1984’te İsveç Devlet Televizyonu SVT’nin görevlendirmesiyle Liverpool’da gazeteci Britta Svensson ile şehri anlatan bir fotoğraf filmi hazırladı. Liverpool’un gecekondularını ve fakir kısımlarını görüntüleyen film İsveç’te büyük başarı yakaladıysa da İngiltere’de sert eleştirilere maruz kaldı. İngilizler, filmin gerçekleri yansıtmadığını savundular. Tunbjörk, gelen eleştirilerden çok etkilendi ve bundan sonra tam anlamıyla tanımadığı hiçbir bölgede fotoğraf çekmemeye karar verdi. Ayrıca siyah beyaz tekniği de bırakarak, büyük format kameralarla renkli fotoğraflar çekmeye başladı.

1994’te Tunbjörk, Paris’te Galleri Vu’nun bir parçası oldu ve böylece fotoğrafçıya uluslararası sanat mecralarının da kapısı açılmış oldu. 1996 yılında New York Times tarafından ilk işini aldı ve birer kovboy gibi yaşamayı düşleyen zengin Amerikalıların fotoğraflarını çekti. Bundan sonra dünyanın en önemli galerilerinde Tokyo’da, New York’ta, Stockholm’de, Berlin’de bir dizi solo sergiye ev sahipliği yaptı.

2002 yılında ses getiren projesi Kontor (Ofis) yayımlandı. Burada iş hayatını ve ofis yaşamını fotoğrafladı. Fotoğrafları her zamanki gibi sıra dışı ve çarpıcıydı. Home (Ev) isimli projesine de gene bu yıl içerisinde başladı ve bu çalışma onun aynı zamanda öz biyografik projesi oldu.

Fazlasıyla hassas ve duygusal bir fotoğrafçıydı. Onu tanıyan arkadaşları tarafından her zaman özel bir yerde anılırdı. Erken ölümü yakın çevresini olduğu kadar sanat dünyasını da sarstı.

Fotoğrafçının Stockholm’ün merkezinde yer alan mezarlığı bugün de dünyanın çeşitli yerlerinden gelen fotoğrafçıların ziyaretine ev sahipliği yapıyor. Fotoğrafları ve hikâyeleri ise, asla unutulmamak üzere kitapların, dergilerin ve gazetelerin sayfalarında yayımlanmaya devam ediyor.