Çin'in başkenti Pekin’deki Star Theatres tarafından düzenlenen Çağdaş Kara Kutu Geleneksel Çin Tiyatrosu Festivali, hem köklü Çin tiyatro geleneklerine hem de deneysel sahne dillerine kapı açarak, genç Xiqu sanatçıları için eşsiz bir yaratım alanı sunuyor.
Pekin’in en önemli bağımsız sahne sanatları merkezlerinden Star Theatres’ın ev sahipliğinde düzenlenen Dangdai Xiao Juchang Xiqu Jie — ya da uluslararası adıyla Contemporary Black Box Xiqu Festival — 2025 yılında 12. edisyonuna giriyor.
2014’te kurulan festival, o tarihten bu yana 200’ün üzerinde deneysel Xiqu (Çin geleneksel tiyatrosu) projesini destekledi; ülkenin dört bir yanından milyonlarca seyirciyi kendine çekerek çağdaş Xiqu alanında etkili bir üretim odağı hâline geldi. Festival, genç sanatçıların düşük maliyetli, esnek ve sanatçı odaklı bir ortamda yaratıcılıklarını ifade edebildikleri nadir kültürel kümelenmelerden biri olarak anılıyor.
The Theatre Times‘te yer alan habere göre; bu yılın teması “He He” (和合 – uyum ve birliktelik). Festivalin kurucusu ve CEO’su Fan Xing ile yapılan görüşmelere göre bu motto yalnızca bir slogan değil; hem geleceğe dönük deneysel arayışları hem de Xiqu’nun tarihsel hafızasına duyulan bağlılığı bir araya getiren bir kültürel melezlik anlayışını temsil ediyor. Xiqu’nun yüzyıllardır Çin toplumunun eğlence hayatında ve ulusal kültürel kimliğinde taşıdığı merkezî rol, festivale belirgin bir nostalji boyutu katıyor. Ancak bu nostalji geriye çekilme değil; Çin’in farklı bölgelerinden gelen geleneksel türlerin aynı platformda buluşması sayesinde yaşayan bir mirasın sürdürülebilirliği anlamına geliyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Festivalin geleceği inşa eden yönü ise en az bu miras kadar güçlü. Özellikle devlet destekli büyük toplulukların öne çıktığı Çin tiyatro sahnesinde Star Theatre Village, bağımsız bir kuruluş olarak genç sanatçılara üretim alanı açan ilk yapılardan biri. Fan Xing, kuruluş sürecini anlatırken, “Yalnızca prova yapacak bir yer istiyorduk. Genç sanatçılara açık mekânlar çok azdı,” diyerek bu yapının tabandan gelen bir ihtiyaçtan doğduğunu ifade ediyor. Bu anlayış, festivalin felsefesinde bugün hâlâ belirleyici.
Festivalin sanatsal çizgisini pekiştiren bir diğer isim ise 1990’lardaki deneysel Xiqu hareketinin öncülerinden Prof. Zhou Long. Hem geleneksel Xiqu’nun en saygın ödülü Plum Blossom’ın sahibi olan hem de Xiqu’yu küresel deneysel sahneye taşıyan Zhou Long, festivalin iki yönlü misyonunu — geleneksel mirası korumak ve onun geleceğini yeniden hayal etmek — somutlaştırıyor. 2025’te festival, hafıza ile yeniliğin iç içe geçtiği, genç kuşak sanatçıların kendi hikâyelerini yeniden üretebildiği dinamik bir kültürel buluşma noktası olarak öne çıkıyor.
Xiqu, Çin’in geleneksel sahne sanatlarını kapsayan şemsiye bir terimdir ve Batı dillerinde çoğu zaman “Çin opera-tiyatrosu” olarak karşılanır. Ancak Xiqu, yalnızca opera formu değildir; müzik, dans, sözlü anlatı, akrobasi ve stilize oyunculuk tekniklerini bir araya getiren çok katmanlı bir performans geleneğidir.
Tarihsel kökeni 7. yüzyıla kadar uzanan Xiqu, Ming ve Qing hanedanlıkları boyunca saraylarda, tapınaklarda ve halk şenliklerinde gelişerek Çin kültürel yaşamının en yaygın eğlence biçimlerinden biri hâline gelmiştir. Bugün Çin’in farklı bölgelerinde yüzü aşkın Xiqu türü vardır; Peking Opera, Kunqu, Yue Opera ve Sichuan Opera bu çeşitliliğin en bilinen örnekleridir.
Xiqu’nun belirleyici özelliği, şarkı söyleme teknikleri, ritmik hareket düzenleri ve yoğun biçimde kodlanmış jest sözlüğüdür. Bu estetik dil, hem oyuncu bedenini hem de hikâyeyi şiirsel bir soyutlama düzeyine taşır. Modernleşme ve küreselleşme süreçlerinin yarattığı kültürel dönüşümlere rağmen Xiqu, Çin’de kimlik, hafıza ve gelenek tartışmalarının merkezinde yer almayı sürdürmektedir. Contemporary Black Box Xiqu Festival gibi platformlar ise bu köklü geleneğin yeni anlatım biçimleriyle buluşmasına olanak tanır; Xiqu’yu hem korunması gereken bir miras hem de gelişen bir sanat formu olarak ele alır.
Star Theatres (Çince: 繁星戏剧村), Pekin merkezli bağımsız bir sahne sanatları kompleksi olup 2009’dan bu yana Çin tiyatrosunun en dinamik yaratım mekânlarından biri olarak tanınır. “Tiyatro Köyü” olarak anılan bu yapı, birden fazla küçük ve orta ölçekli kara kutu sahneyi, prova stüdyolarını, atölye alanlarını ve sanatçı odaklı üretim birimlerini aynı çatı altında toplar.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Başlangıçta genç tiyatrocuların uygun bir prova mekânı bulmakta zorlanması üzerine doğan Star Theatres, 2010’ların başında hızla gelişerek hem çağdaş tiyatronun hem de Xiqu’nun deneysel örneklerine ev sahipliği yapan yenilikçi bir kültür üssüne dönüştü. Kurucusu ve CEO’su Fan Xing’in vizyonu, yüksek maliyetli devlet kurumlarından bağımsız bir sanat ekosistemi yaratmaktı: genç sanatçıların özgürce prova yapabildiği, düşük bütçeli ancak yüksek yaratıcılık potansiyelli bir ortam.
Bugün Star Theatres, Pekin’deki en önemli özel tiyatro yapılanmalarından biri sayılır. Sunduğu esnek sahneleme imkânları, disiplinler arası projelere açıklığı ve genç sanatçılara sağladığı destekle; Çin performans sanatları sahnesinde hem alternatif hem de etkili bir üretim odağı olarak öne çıkar. Dangdai Xiao Juchang Xiqu Jie (Çağdaş Kara Kutu Xiqu Festivali) gibi önemli etkinliklere ev sahipliği yapması, bu yapıyı çağdaş Çin tiyatrosunun yenilikçi çekim merkezlerinden biri hâline getirmiştir.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
