Türkiye’de gelir dengesizliği ve ekonomik sorunlar, milyonları bahis oyunlarına yönlendiriyor. Haln 7 milyon kişi yasal bahis oynarken, yasadışı bahisle bu rakam 12 milyona ulaşıyor.
Başta gelir dağılımı dengesizliği olmak üzere, içinde bulunduğumuz olumsuz ve sürdürülemez ekonomik politikalar nedeniyle toplumun önemli bir katmanı, bu ekonomik ve mali sorunlar altında eziliyor. Gelir yetersizliği yaşayan milyonlar, çektikleri ekonomik problemlerden kurtulabilmek adına çıkışı bahis türü kazanç yollarında arıyor.
Cumhuriyet’ten Tuğrul Akşar’ın haberine göre, bugün ülkemizde yasal bahis oynayanların sayısı 7 milyon kişiye; yasa dışı bahis oynayanların sayısı da 12 milyon kişiye ulaşıyor. Buna göre yaklaşık 19-20 milyon kişi bir şekilde bahis oynuyor. Yani toplumun yüzde 23’ü bahis sektörüyle organik ilişki içinde. Yine, spor camiasındaki bazı aktörlerin ücret, hakem ödemeleri, altyapı destekleri gibi finansal kaynaklarda baskı altında olması, etik dışı alternatif gelir yollarına yönelmeyi teşvik ediyor. Ülkemizde ücret ve gelir dengesizlikleri, etik dışı kazançlara yönelimi artırıyor.
Son 25 yıllık süreç içinde yaşamın tüm alanlarında evrensel hukuk normlarının uygulanmasında yer verilen olumsuzluklar, parasal ve hukuksal takibin yeterli olmadığı yasa dışı bahis sektörünün ülkemizde daha da yaygınlaşıp büyümesine neden olmuştur. Zaten ekonomik ve finansal sorunların altında ezilmekte olan insanların kolayca yönlenebilecekleri bu sektöre karşı yetersiz kalan hukuksal denetim ve yaptırımlar bu sektöre olan ilgiyi artırmıştır. Bu bağlamda bakıldığında ülkemizde yasa dışı bahis sektörünün büyüklüğü son 25 yılda yüz kat artarak 50 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.
Kolay yoldan ve daha fazla para kazanabilme anlayışının egemen kılınmaya çalışıldığı bir “eko-politik sistem”de, yasa dışı bahis dünyası her zaman ilgi ve çekim noktası olmuştur. Yasa dışı bahis dünyasının büyüklüğü ve parasal akımlarının izlenebilirliğinin zayıf olması, “kazanma” beklentisiyle spor paydaşlarını riskli faaliyetlere çekebilir.
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) tarafından yapılan değerlendirmeye göre; illegal spor bahis piyasasının yıllık olarak yaklaşık 350 milyar dolar ile 1.7 trilyon dolar arasında işlem hacmine sahip olabileceği tahmin edilmekte. Türkiye’de illegal bahis sektörünün büyüklüğünün yaklaşık 25 milyar dolar (1 trilyon TL) düzeyinde olduğu tahmin ediliyor. Bu alanda tam tutarın kesin olarak tespiti zor olmakla birlikte, bir başka tahmine göre ülkemizde yıllık yasa dışı bahis miktarı 50 milyar dolar civarında. Türkiye’de resmi, yıllara göre ayrıştırılmış yasa dışı bahis hacmi verisi bulunmamasına karşın çeşitli medya/araştırma/ kitap tahminleri birbirinden farklılıklar gösterse de yıllık yasa dışı bahis gelişimi son 25 yılda tam yüz kat artarak 500 milyon dolar mertebesinden 50 milyar dolar düzeyine yükselmiştir.
Yönetim süreçlerinde şeffaflığın düşük olması, etik temelli denetim kültürünün yerleşmemiş olması futbol dışı bir unsur olan yasa dışı bahsin futbolu bir kanser gibi sarmasına sebep olmuş; asalak bir sektör olarak varlığını artırarak devam ettirmiştir. Veri analizine dayalı bütünlüklü izleme sistemlerinin TFF nezdinde bulunmayışı, bu türden futbol dışı hareketlerin gelişimine ve filizlenmesine olanak sağlarken, her türlü manipülasyona da istenmeden de olsa zemin hazırlanmış oluyor.
TFF ve kulüplerin kendi içindeki yönetsel zafiyetler de bu işin filizlenmesine olanak ve ortam sağlıyor. Şeffaflıktan uzak mali yapıların olması, kimin ne kadar para aldığının, paranın nereye gittiğinin belli olmaması bahis sektörünün ekmeğine yağ sürüyor. Oysa, modern futbolda her şey veri analiziyle takip ediliyor. Bahis oranlarında anormal bir dalgalanma olduğunda, herhangi bir hakem maçlarda sürekli şüpheli kararlar verdiğinde, gelişmiş sistemler bunları anında tespit edip uyarı veriyor. Bizde ise bu tür teknolojiye dayalı proaktif denetim sistemlerinin olmaması, bu işi yapanların elini kolunu sallayarak hareket etmesine olanak tanıyor.
Hakem, futbolcu ve kulüp çalışanlarının bahis kayıtlarının yeterince sistematik şekilde takip edilmediği görülüyor. TFF’nin bu konuda üzerine düşen yönetsel ve denetimsel sorumluluğunu yeterince yerine getirmediğini bize göstermektedir. Aynı şekilde kulüpler, federasyon ve denetleyici kurumlar arasında koordinasyon veya şeffaflık eksikliğinin bulunması da bu sektörün futbola daha fazla kök salmasına neden olmuştur.
Ortada devasa bir yasal boşluk ve denetimsizlik bulunuyor. Hal böyle olunca hem sektörde bahis oynayan sayısı hem de oynanan bahis tutarı artıyor. Bu bir tesadüf değil. Bu durum denetim mekanizmalarının iflas ettiğinin, yaptırımların caydırıcı olmadığının en net kanıtı. Yani kolay para kazanma vaadi büyük, yakalanma riski de düşükse bu tür yasa dışı faaliyetlerin patlaması kaçınılmazdır.
Sporda rekabetçi kültür ülkemizde yok etmeye, etik değerleri aşındırmaya yönelik bir karaktere sahip. Rekabet kültürü bu anlamda ülkemizde yeterli bir rekabet olgunluğuna erişememiştir. Taraftar tüketici ise bu kültürün vandalist bir öğesi durumundadır. Diğer taraftan, spor dışı haksız uygulamalarda “herkes yapıyor” tarzındaki davranışsal anlayış, toplumsal algılar, sporun içinde etik dışı davranışlara karşı toleransı yükseltmektedir.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Bu da şike, doping, yasa dışı bahis, teşvik vb. anti-futbol unsurlarının futbola sirayet etmesine sebep olmaktadır. Yasa dışı bahsin toplumsal varlığını bireyler bazında devam ettirebilmesi bu koşulların kaçınılmaz bir sonucudur. Spor organizasyonlarının, bahis riski, maç manipülasyonu gibi tehditlere karşı risk yönetimi stratejilerinin eksik veya zayıf olmasının yanı sıra, ulusal-uluslararası spor federasyonlarının (örneğin UEFA/FIFA), bütünlük (integrity) standartlarının geçerli şekilde uygulanmaması da bu soruşturmaya zemin hazırlayan olumsuzluklardan birisidir.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
