Sanae Takaichi (Fotoğraf: Franck ROBICHON / POOL / AFP)
Japonya, Sanae Takaichi’nin iktidar partisi liderliğini kazanmasının ardından ilk kadın başbakanına kavuşmaya hazırlanıyor. Margaret Thatcher hayranı Takaichi, Liberal Demokrat Parti liderliği için yapılan seçimde ılımlı rakibi Shinjiro Koizumi’yi kılpayı geride bırakarak, tarihi bir sonuca imza attı. Kampayasında ‘uluslararası arenada güçlü ve müreffeh bir Japonya inşa etme’ sözü veren ve sık sık Margaret Thatcher’a olan hayranlığını dile getiren sağcı siyasetçi Takaichi, sonuca ikinci tur seçim sonunda ulaştı.
Geçen yıl parti başkanlığına seçilen Başbakan Shigeru Ishiba, sadece bir yıl görev yaptıktan sonra istifasını açıklamıştı. Göreve geldikten sonra partinin sağcı kanadını kızdıran uygulamalar yapan Ishiba, eleştiriler sonrasında partinin yenilenmesi için yeni bir lidere ihtiyaç duyduğunu belirterek, beklenmedik bir şekilde görevi bıraktı.
Ishiba, 2024’te göreve gelir gelmez erken seçim kararı almış, partisinin tarihteki en kötü sonuçlarından birisini almıştı. Çoğunluk elde edemeyen LDP, muhalefet partilerinin bir araya gelememesi nedeniyle azınlık hükümeti kurmak zorunda kalmıştı. Ishiba’nın seçimlerden sonra milletvekillerine 650 dolarlık hediye çeki göndermesi, büyük bir skandal olarak nitelendirilmişti. Başbakan hediye çeklerini yeni seçilen vekillerin kendilerine yeni takım elbise alması için kendi şahsi hesabından ödediğini açıklasa da hem medyada hem de politik çevrelerde büyük eleştiri aldı. Bir başka skandal ise iktidar partisi milletvekillerinin parti toplantıları için satılan biletlerden elde edilen geliri zimmetlerine geçirmesi olmuştu.
64 yaşındaki Demir Leydi lakaplı politikacıyı hediye çeki ve kara para kriziyle prestij sıkıntısı yaşayan bir parti ile enflasyon nedeniyle geçim sorunu yaşayan bir seçmen kitlesi bekliyor. Sorunların farkında olduğunu belirten tecrübeli politikacı, ‘LDP için yeni bir dönem başlatıyoruz. Şu anda mutlu hissetmekten ziyade, önümüzde gerçek zorluklar olduğunu hissediyorum. Birlikte üstesinden gelmemiz gereken dağ gibi birikmiş sorunlar var. Partimizi yeniden inşa etmek herkesin bir at gibi çalışması gerekiyor’’ dedi. Takaichi’nin sorunların üstesinden gelmek için birkaç neslin çabalaması gerektiğini söylemesi dikkatleri çekti.
Sanae Takaichi (Fotoğraf: Hiro Komae / POOL / AFP)
LDP liderliğindeki koalisyon parlamentoda çoğunluk sandalyesine sahip olmasa da 15 Ekim’de yapılacak oylamada Takaichi’nin başbakan olarak onaylanması bekleniyor. Bunu engellemek için aslında çoğunluğu elinde bulunduran muhalefet partilerinin ortak bir aday üzerinde anlaşması gerekiyor. Politik gözlemciler böyle bir senaryonun gerçekleşmesinin neredeyse imkânsız olduğunu dile getiriyor.
Ülkenin ilk kadın başbakanı olacak Takaichi’nin ilk çözmesi gereken sorunların başında selefinin dönemindeki mali skandalların etkilerini silmek ve halkın desteğini geri kazanmak olacak. Bunun yanında ülkeye artan göç ve kitlesel turizm nedeniyle rahatsız olan halkın endişelerini gidermek de var. Göç nedeniyle sert bir tutum izleyen Sanseito gibi aşırı sağcı popülist partilerin artan oy oranları da Takaichi’yi korkutuyor. Yazın yapılacak üst meclis seçimlerinde benzer aşırı sağcı partilerin güç kazanmasından endişe eden Takaichi, seçim kampanyasında ‘Japonya’nın tamamen farklı kültür ve geçmişlere sahip insanların ülkeye girmesine izin veren politikaları yeniden gözden geçirmesi gerektiğini’ söyledi.
Takaichi’nin, çok az kadın politikacı ve iş insanının bulunduğu ve küresel cinsiyet eşitsizliği listelerinde sürekli olarak düşük sıralarda yer alan Japonya’daki zaferi sembolik anlamda da çok önemli. Ancak Takaichi, cinsiyet eşitliği konusunda erkek politikacılardan farklı bir tutum içinde değil. Kadınların hükümdar imparatoriçe olmasına ve evli çiftlerin ayrı soyadları kullanmasına izin verilmesi gibi politikalara karşı çıkıyor.
Dış politikada da şahin bir politika tercih eden Takaichi’yi zorlu bir gündem bekliyor. Doğu Asya’da Çin, Rusya ve Kuzey Kore’den oluşan gevşek bir Batı karşıtı ittifakın yükselişine karşı, ay sonuna doğru Japonya’yı ziyaret edeceği bildirilen Donald Trump yönetimi ile masaya oturacak. Müstakbel başbakan, ABD ile ekonomik ilişkilerin yeniden çizilmesini isterken, bölgedeki güvenlik endişeleri için ABD’nin desteğinin sürmesini talep ediyor.
Sanae Takaichi (Fotoğraf: Yuichi YAMAZAKI / POOL / AFP)
Evli olan Takaichi kocası Taki Yamamato’nun eski evliliğinden olan 3 çocuğu evlat edindi. Kendisi gibi milletvekili olan kocası, eşi ile politik görüş ayrılıkları nedeniyle boşandılar. Birkaç yıllık ayrılığın ardından çift yeniden evlendi. Takachi, Japon yasaları tüm evli çiftlerin aynı soyadına sahip olmasını gerektirdiği için ilk evliliğinde kocasının soyadını aldı ancak Yamamoto, çift yeniden evlendikten sonra soyadını karısının soyadıyla değiştirdi.
Takaichi üniversitede kamu yönetimi okudu. Bir süre televizyonda politik yorumculuk yapan Takaichi, ilk kez 1993’te meclise seçildi. 2000’lerin başında meclise giremediği bir dönemde üniversitede ekonomi dersleri verdi. Ülkedeki aşırı sağcı yapılanma Nippon Kaigi ile ilişkili olan Takaichi, son dönemde dünyanın değişik ülkelerinde göreve gelen sağcı ve popülist politikacılar listesine eklendi.