Maneviyatı, aşkı ve hakikati merkeze alan İslam mistisizmi.
Sufizm (İngilizce: Sufism, Almanca: Sufismus, Fransızca: Soufisme), İslam dünyasında mistik tefekkür ve içsel yolculuğu ifade eden gelenektir. Tasavvuf olarak da bilinir. Kalbin saflaştırılması, Allah’a aşk ile yönelme, dünyevî arzulardan arınma ve manevi birlik arayışı Sufizmin temel ilkeleridir.
Sufizmin kökeni, İslam’ın ilk yüzyıllarında zahitlik hareketlerine kadar uzanır. 8. ve 9. yüzyıllarda Hasan-ı Basrî, Rabia el-Adeviyye gibi isimlerle şekillendi. 11. ve 12. yüzyıllarda Gazali ve İbn Arabî’nin eserleriyle felsefi derinlik kazandı.
Orta Çağ’da tarikatlar (Mevlevîlik, Nakşibendîlik, Kadirîlik, Bektaşîlik) aracılığıyla yaygınlaştı. Mevlevî seması, Bektaşî nefesleri ve Yunus Emre’nin şiirleri bu geleneğin halk kültüründeki yansımalarıdır.
Batı’da 20. yüzyıldan itibaren Sufizm, “mistik İslam” olarak ilgi gördü. Şiirleriyle Rumi dünya çapında okunan bir şair hâline geldi. Günümüzde Sufizm, hem dini bir pratik hem de evrensel bir maneviyat arayışı olarak algılanmaktadır.
► Sufizm ile tasavvuf aynı şey midir?
Evet. “Tasavvuf” Arapça kökenli, “Sufizm” ise Batı dillerinde kullanılan karşılıktır.
► Sufizmin en temel kavramı nedir?
Aşk. Allah’a duyulan aşk, evrenin merkezinde yer alır ve bütün yolculuk bu aşka yöneliktir.
► Tarikatlar Sufizm için neden önemlidir?
Çünkü öğretinin aktarımı mürşit-mürit ilişkisi üzerinden gerçekleşir; tarikatlar bu geleneğin kurumsal yapılarıdır.
► Sufizm yalnızca İslam dünyasında mı etkili oldu?
Hayır. Batı edebiyatından çağdaş müziğe kadar birçok alanda esin kaynağı oldu.
► Günümüzde Sufizm nasıl yaşar?
Hem dini cemaatlerde hem de evrensel maneviyat hareketlerinde. Özellikle Mevlânâ’nın evrensel mesajlarıyla küresel bir ilgi kazanmıştır.
Edebiyat: Yunus Emre, Mevlânâ, Hâfız gibi şairlerin eserleri.
Müzikte: Mercan Dede, Nusrat Fateh Ali Khan gibi sanatçılar sufî temaları modern tınılarla yorumladı.
Sanatta: Hat, minyatür ve sema ritüelleri, sufî estetiğin görsel yansımalarıdır.
Batı’da: Rumi’nin şiirleri bestseller listelerine girmiştir.
Sufizm, insanın içsel hakikat arayışını, aşkı ve maneviyatı merkeze alan güçlü bir gelenektir. Hem İslam dünyasında hem küresel kültürde kalıcı etkiler bırakmış, yüzyılları aşan bir manevî yolculuğun adı olmuştur.
► TASAVVUF MÜZİĞİ
► RUHSAL TEKAMÜL
► OKÜLTİZM
► EZOTERİZM
► MİSTİSİZM
