Sıradan gözlerden saklanan, yalnızca seçilmişlere aktarılan bilgeliğin alanı.
Ezoterizm (İngilizce: Esotericism, Almanca: Esoterik, Fransızca: Ésotérisme), “içrek bilgi” anlamına gelir. Sözcük kökeni Yunanca esôterikos (içte olan) kelimesine dayanır. Ezoterizm, yalnızca belirli bir çevreye, inisiye olanlara (girenlere) aktarılan gizli öğretileri ve bilgileri ifade eder. Dışa açık bilgiye “ekzoterik” denirken, içrek ve saklı bilgi ezoterik kabul edilir.
Ezoterik geleneklerin kökeni Antik Çağ’a kadar uzanır. Pisagor’un öğretileri, Hermetizm, Gnostisizm ve Kabalistik düşünce ezoterik kültürün önemli kaynaklarıdır.
Orta Çağ’da simyacılar, tarikatlar ve gizli örgütler bu bilgileri korudu. Rönesans döneminde ezoterik düşünceler yeniden canlanarak sanat ve felsefeyi derinden etkiledi.
19. ve 20. yüzyıllarda Teosofi, Antroposofi ve modern spiritüalist akımlar ezoterizmi popülerleştirdi. Günümüzde tarot, astroloji, okültizm ve yeni çağ hareketleri ezoterik geleneğin çağdaş yorumları olarak görülür.
► Ezoterizm ile okültizm arasındaki fark nedir?
Ezoterizm, içrek bilgiyi ifade eder; okültizm ise doğaüstü güçlerle ilgili gizli öğretilerdir. İkisi çoğu kez örtüşse de birebir aynı değildir.
► Ezoterik bilgi neden gizli tutulur?
Çünkü bilgiyi herkesin anlayamayacağı, yanlış kullanabileceği veya çarpıtabileceği düşünülür. Bu yüzden yalnızca seçilmiş kişilere aktarılır.
► Ezoterizmin Batı kültüründeki en bilinen örnekleri hangileridir?
Hermetik metinler, Kabala, Masonluk ve Teosofi en bilinen örneklerdir.
► Ezoterizm modern dünyada nasıl varlığını sürdürüyor?
Yoga, meditasyon, astroloji, kişisel gelişim ve New Age hareketlerinde ezoterik öğelerin izleri görülür.
► Ezoterizmin cazibesi nereden gelir?
İnsanın bilinmeyene duyduğu merak, gizli olanın büyüsü ve seçilmişlik hissi ezoterizmi cazip kılar.
Edebiyat: Umberto Eco’nun Foucault Sarkacı romanı, ezoterik örgütler ve sırların kurgusal bir panoramasıdır.
Sinemada: Da Vinci Code ve benzeri yapımlar ezoterik sırlar üzerine kuruludur.
Müzikte: Progressive rock ve metal türlerinde ezoterik semboller sıkça kullanılır.
Sanatta: Ezoterik semboller, Rönesans resimlerinde ve modern illüstrasyonlarda gizli göndermeler hâlinde yer alır.
Ezoterizm, insanın hem bilgiye hem de gizeme duyduğu arzunun bir yansımasıdır. Görünmeyenin ardındaki hakikati arayan bu gelenek, tarih boyunca hem felsefeyi hem dini hem de sanatı derinden beslemiştir.
