İnandırıcılığı olmayan sözlere karşı şüphe ve alay ifadesi.
“Külaha anlatmak” deyimi, Türkçede birinin söylediği sözlerin samimiyetsiz, gerçek dışı ya da inanılmaz bulunduğu durumlarda kullanılan ironik bir ifadedir. Karşıdakine “Ben bu söze inanmam, git bunu başkasına anlat” anlamında söylenir. Buradaki “külah”, başa giyilen şapkayı simgeler ve sözlerin muhatap alınamayacak kadar boş olduğunu ima eder.
Deyimin kökeni kesin olmamakla birlikte, Osmanlı döneminde sarık ve fesin yanı sıra külah da kullanılan bir başlık türüydü. Halk arasında, gerçeğe aykırı bir sözle karşılaşıldığında “Bu sözü kulağıma değil, külahıma anlat” ifadesi zamanla kısalıp bugünkü hâlini almıştır. Günümüzde de özellikle gündelik dilde ve siyasî söylemlerde bir tür alaycı itiraz aracı olarak sıkça duyulur.
Külaha anlatmak, bir iddianın ya da mazeretin inandırıcı bulunmadığı her durumda kullanılır. Örneğin, yolsuzluğu açığa çıkan bir kişinin “Benim suçum yok” demesi, çoğu kişi için “külaha anlat” tepkisiyle karşılanır.
İroni, küçümseme ve güvensizlik duygusunu taşır. Karşıdakinin sözünü doğrudan reddetmek yerine, hafif alaycı bir üslupla geçiştirir.
Evet. Özellikle politik söylemlerde, muhalefet ya da basın, inandırıcılığı olmayan resmi açıklamalar karşısında “külaha anlat” ifadesini kullanarak halkın şüphelerini dile getirir.
“Masal anlatma”, “Boş konuşma”, “Bunu çocuk bile yutmaz” gibi deyimler aynı işlevi görür. Ancak “külaha anlatmak”, diğerlerine kıyasla daha görsel ve alaycı bir etki yaratır.
Sosyal medyada bu deyim sık sık ironiyle paylaşılır. Özellikle mizah sayfalarında, inandırıcı bulunmayan açıklamaların altına “külaha anlat” ifadesi görsel esprilerle birlikte eklenir.
Edebiyat: Güncel Türk edebiyatında bu deyim, karakterlerin ironik tavırlarını yansıtmak için sıkça geçer.
Siyaset: Basın haberlerinde ve köşe yazılarında, resmî söylemlerin güvenilmez bulunduğu yerlerde kullanılır.
Sosyal Medya: Karikatürlerde ya da caps’lerde, kulak yerine “külahın dinlediği” imajıyla esprileştirilmiştir.
“Külaha anlatmak”, halkın sağduyusunu ve sorgulayıcı tavrını gösteren güçlü bir deyimdir. Sözlerin içi boş olduğunda, bu deyim aracılığıyla toplumsal bir ironi geliştirilir. Böylece hem güvensizlik hem de mizah aynı anda ifade edilir.
► İMA
► MİZAH
► SÖYLEM
► MEME KÜLTÜRÜ
► KİMLİK
