Gücü, çekici ve öfkesiyle hem mitolojide hem popüler kültürde fırtına estiren figür.
Thor (İngilizce: Thor, Almanca: Thor/Donar, Fransızca: Thor), İskandinav mitolojisinde gök gürültüsü, şimşek ve fırtınaların tanrısıdır. Odin’in oğlu, güç ve savaşın sembolü olan Thor, özellikle elinde taşıdığı efsanevi çekici Mjölnir ile tanınır. Mitolojide hem tanrıların hem de insanların koruyucusu olarak anılır; devlere ve kaosa karşı amansız bir savaşçı olarak betimlenir.
Kökenleri Viking çağının öncesine uzanan Thor inancı, İskandinavya’dan Germen kabilelerine, oradan da modern dünyaya uzanan güçlü bir kültürel iz bırakmıştır. Ortaçağ’da Hristiyanlıkla birlikte Thor kültü gerilese de halk hikâyelerinde, taş yontularında ve isimlerde yaşamaya devam etmiştir. 20. yüzyılda çizgi romanlar, filmler ve televizyon dizileri sayesinde Thor yeniden küresel popülerliğe kavuşmuştur. Özellikle Marvel Comics’in 1962’de yarattığı süper kahraman Thor karakteri, mitolojik kökenleri modern bir kurgu içinde yeniden yorumlamıştır.
► Thor’un çekici Mjölnir’in özelliği nedir?
Mjölnir, cüceler Brokkr ve Sindri tarafından dövülmüş büyülü bir çekici olup yalnızca Thor tarafından kaldırılabilir. Mitolojide Mjölnir, yıldırımlar fırlatma, devleri yok etme ve kutsama törenlerinde kullanma gücüne sahiptir. Marvel uyarlamalarında ise “layık olan” kişilerin eline geçebildiği bir sembol hâline gelmiştir.
► Thor yalnızca savaşçı mıdır?
Hayır. Mitolojide Thor, savaşçı olmanın yanı sıra adaletin ve düzenin koruyucusudur. Çiftçileri kötü hava koşullarından koruduğuna, bereket sağladığına inanılır. Düğünlerde Mjölnir ile bereket ritüelleri yapılırdı.
► Thor’un en büyük düşmanları kimlerdir?
En bilinen düşmanları devlerdir (jötnar). Ayrıca Ragnarök kehanetinde Thor, Dünya Yılanı Jörmungandr ile ölümüne bir düello yapar. Bu savaşta Thor yılanı öldürse de zehrinden kısa süre sonra kendisi de ölür.
► Marvel’in Thor’u ile mitolojik Thor arasındaki farklar nelerdir?
Mitolojik Thor, genellikle sakallı, güçlü ve kısa temperli bir savaşçı olarak tasvir edilir. Marvel versiyonunda ise daha genç, uzun saçlı ve Batı süper kahraman estetiğine uygun bir karakterdir. Ayrıca Marvel Thor’u, babası Odin’in tahtına aday bir prens olarak dramatik bir kişisel gelişim hikâyesi yaşar.
► Thor isminin günümüzdeki yansımaları nelerdir?
İskandinav ülkelerinde hâlâ erkek ismi olarak kullanılmaktadır. Perşembe günü (Thursday) kelimesi de “Thor’s Day” (Thor’un Günü) ifadesinden türemiştir. Ayrıca spor kulüplerinden heavy metal gruplarına kadar birçok yerde Thor ismi, güç ve cesaret simgesi olarak yer alır.
Edebiyat: İskandinav sagalarında Thor, destansı hikâyelerin merkezindedir.
Sinema: Marvel Sinematik Evreni’nde Chris Hemsworth’un canlandırdığı Thor karakteri, 2011’den itibaren birçok filmde yer almıştır.
Oyun: God of War: Ragnarök ve Assassin’s Creed Valhalla gibi oyunlarda Thor mitolojik formuyla karşımıza çıkar.
Müzik: Viking metal grupları, Thor’un savaşçı ruhunu şarkı sözlerinde işler.
Thor, binlerce yıl öncesinin mitolojik tanrısı iken bugün küresel popüler kültürün en tanınan figürlerinden biri hâline gelmiştir. Gücü, adaleti ve koruyuculuğu temsil eden Thor, hem geçmişin efsanelerinde hem de modern eğlencede yıldırımlarını çarpmaya devam etmektedir.
► POPÜLER BİLİM
► İSKANDİNAV MİTOLOJİSİ
► HİNT MİTOLOJİSİ
► AVATAR
► VAMPİR MİTOLOJİSİ
