Gerek kur politikası gerek üretim koşullarındaki bozulma ithalatın cazibesini artırırken, son yıllarda Türkiye’nin en büyük ihracatçı sektörlerinde dış ticaret dengesi ithalat lehine gelişiyor. En fazla ihracat gerçekleştirilen ilk 6 sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı son 2 yılda bozulurken, neredeyse tüm sektörlerde ithalat artışları ihracattan daha yüksek oranlı oldu.
Türkiye’nin en büyük ihracatçı sektörlerinde dış ticaret dengesi son yıllarda ithalat lehine gelişiyor. TÜİK Özel Ticaret Sistemi’ne göre otomotivde ihracat 2020’den 2024’e yüzde 47 artarken, ithalat artışı yüzde 107 oldu. Özellikle son 3 yılda otomotiv ithalatında gaza basıldığı görüldü.
Hazır giyim sektöründe ise ithalat son 5 yılda yüzde 119 artarken, ihracat 2022 yılın 23,3 milyar dolara kadar çıktıktan sonra düşüşe geçti; geçen yıl 20,3 milyar dolara kadar indi. Sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 2021 yılından sonra sürekli geriliyor. Elektronikte de ithalat artışı özellikle son 3 yılda ihracatın hızını solladı. Sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 2021’de yüzde 55’e kadar çıktıktan sonra son 3 yıldır geriliyor.
Çelik sektöründe de tablo çok iç açıcı değil. Son 5 yıla bakıldığında, 2020-21 ve 22 yıllarında dış ticaret fazlası veren sektör, devam eden son 2 yılda ise açık vermeye başladı. Demir-demir dışı metaller sektöründe de ihracatın ithalatı karşılama oranı 2023’teki pozitif seviyesinden 2024’te tekrar negatif bölgeye indi.
EKONOMİ’nin Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve TÜİK verilerinden derlediği verilere göre, Türkiye’nin ihracatı 2024 yılında genel ticaret sistemine göre yüzde 2,4 artarak 261 milyar 855 milyon dolar olurken, ithalatı da yüzde 5,0 azalarak 344 milyar 20 milyon dolar olarak gerçekleşti.
TİM verilerine göre de Türkiye’nin geçen yıl en fazla ihracat yaptığı ilk 6 sektör sırasıyla otomotiv, kimya, hazır giyim, elektronik-elektronik, çelik ve demir/demir dışı metaller oldu. TÜİK Özel Ticaret Sistemi’ne göre, bu 6 sektörün toplam ihracattan aldığı pay geçen yıl yüzde 51,3 olurken, son 5 yılın da en düşük seviyesinde kaldı. Yanı sıra bu 6 sektörün toplam ithalattan aldığı pay da geçen yıl yüzde 59,8 oldu. Bu oranın 2021, 2022 ve 2023 yıllarında yüzde 60’ın üzerindeydi.
Sektörlere daha yakından mercek tutulduğunda, otomotiv sektörünün ihracatı geçen yıl 32,4 milyar dolar olurken, ithalatı 31,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sektörde dış ticaret 769 milyon dolarlık fazla verirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 102,4 oldu. Sektörde 2023’te verilen açıktan sonra denge yeniden ihracat lehine dönse de, ihracatın ithalatı karşılama oranında 2023 ve 2024’te geçmiş yıllara göre gözle görülür düşüş söz konusu.
Yanı sıra sektörün ihracatı 2020’den 2024’e yüzde 47 artarken, ithalat artışı yüzde 107 oldu. Aynı zamanda 2023 yılına kadar 15-17 milyar dolar arasında seyreden ithalatın bu tarihten sonra adeta sıçrayarak son 2 yılda 30 milyar doların üzerine çıktığı görülüyor.
Son 2 yılda hem iç piyasada hem dış pazarlarda kan kaybeden hazır giyim sektöründe dış ticaret dengesi de ithalattan yana gelişiyor. Hazır giyim ve konfeksiyon ürünleri, uluslararası ticaret sistemindeki tanımlamaya göre 60, 61, 62 ve 63 fasılda gruplanıyor.
Bu tanıma göre söz konusu fasıllarda Özel Ticaret Sistemi’ne göre Türkiye geçen yıl 20,3 milyar dolarlık ihracata karşın 3,5 milyar dolarlık ithalat yaptı. Bu sektörde dış ticaret fazlası 16,8 milyar dolar civarında hesaplansa da bu tutar 2021 yılından bu yana ölçülen en düşük tutar. Hazır giyim sektöründe ise ithalat son 5 yılda yüzde 119 artarken, ihracat 2022 yılında 23,3 milyar dolara kadar çıktıktan sonra düşüşe geçti; geçen yıl 20,3 milyar dolara kadar düştü. Sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 2021 yılından sonra sürekli geriliyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 yılında yüzde 1255 iken, geçen yıl yüzde 580’e kadar indi.
Elektrik-elektronik sektöründe 2024 yılında 16,9 milyar dolarlık ihracat yapılırken, 35 milyar doların biraz üzerinde ithalat gerçekleştirildi. Türkiye’nin sektördeki dış ticaret açığı da geçen yıl 18 milyar doları aştı. Bu sektörde 2020’den 2024’e ihracat ve ithalat yüzde 50-51 seviyelerinde benzer seviyede artış gösterirken, sektörde ithalat artışı son 3 yılda ihracatın hızını solladı. Söz konusu yıllarda ihracat yüzde 10 büyürken, ithalat yüzde 22 arttı. Sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 2021’de yüzde 55’e kadar çıktıktan sonra son 3 yıldır geriliyor. Sektörde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise 2022 yılında yüzde 55 çıktıktan sonra takip eden yıllarda düşüşe başladı; 2023’te yüzde 45, 2024’te de yüzde 48,5 olarak hesaplandı.
Çelik sektöründe de rüzgar 2023’ten itibaren tersine dönmüş durumda. 2020, 2021 ve 2022 yıllarında dış ticaret fazlası veren sektör, takip eden 2 yılda da açık verdi. Sektörün ihracatı 2021 yılında 22,2 milyar dolara kadar çıkarken, 2021’den 2024’e kadar yüzde 27 geriledi. İthalatı da aynı dönemde benzer seviyede kalırken, sektör 2023 yılında 3,7 milyar dolar, 2024’te de 1,3 milyar dolar açık verdi. Buna paralel de ihracatın ithalatı karşılama oranı 2023’te yüzde 80, 2024’te de yüzde 92,5 oldu.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
