ABD Başkanı Donald Trump (FOTOĞRAF: SAUL LOEB / AFP)
ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz ay gerçekleştirdiği “Kurtuluş Günü” konuşmasında açıkladığı küresel gümrük tarifeleriyle birlikte “istihdam ve fabrikalar geri dönecek” diyerek dikkat çekmişti. Trump’ın özellikle odaklandığı bir ürün ise iPhone’lar.
Trump, sosyal medya platformu Truth Social’da yaptığı paylaşımda, “Apple CEO’su Tim Cook’a uzun zaman önce bildirdim: Amerika Birleşik Devletleri’nde satılacak iPhone’lar ABD’de üretilmeli. Hindistan veya başka herhangi bir yerde değil. Aksi hâlde Apple, yüzde 25’lik bir gümrük vergisi ödemek zorunda kalacak” ifadelerini kullandı.
Ancak finansal hizmetler şirketi Wedbush Securities’in teknoloji araştırmaları küresel direktörü Dan Ives, bu talebin ekonomik gerçeklikten uzak olduğunu belirtiyor. CNN’e konuşan Ives, iPhone üretiminin ABD’ye taşınmasının maliyetleri üç katına çıkarabileceğini ifade etti.
“ABD’de, örneğin Batı Virginia veya New Jersey’de bir üretim tesisi kurarsanız, o telefonlar 3 bin 500 dolara mal olur” diyen Ives, sadece tedarik zincirinin yüzde 10’unun ABD’ye taşınmasının bile Apple’a yaklaşık 30 milyar dolara ve en az üç yıla mal olacağını söyledi.
Akıllı telefon parçalarının üretimi ve montajı onlarca yıl önce Asya’ya kaydırılmıştı. ABD’li şirketler ise daha yüksek kâr marjı sunan yazılım geliştirme ve ürün tasarımına yönelmişti. Bu strateji, Apple’ı dünyanın en değerli şirketlerinden biri haline getirdi.
Apple hisseleri, Trump’ın başkanlığa başladığı Ocak ayından bu yana %14’ten fazla değer kaybetti. Bu düşüşte, Trump’ın uyguladığı tarifelerin Apple’ın büyük ölçüde Çin ve Tayvan’a bağlı olan tedarik zinciri üzerindeki potansiyel etkileri rol oynadı.
iPhone’larda kullanılan çipler büyük ölçüde Tayvan’da üretiliyor. Ekran panelleri Güney Kore’den temin ediliyor, bazı parçalar Çin’de üretiliyor ve nihai montaj işlemleri de genellikle Çin’de yapılıyor.
Trump yönetimi, yarı iletken içeren akıllı telefonlar ve elektronik cihazları Çin’e yönelik “karşılıklı” tarifelerden muaf tutmuş olsa da, Apple hâlen Çin’in sentetik uyuşturucu ticaretindeki rolü nedeniyle yüzde 20’lik ek gümrük vergilerine tabi.
Apple CEO’su Tim Cook, şirketin son mali çeyrek raporunda, ABD’ye ithal edilen iPhone’ların büyük kısmının artık Hindistan’dan gönderileceğini açıkladı. Tarife kaynaklı ek maliyetin ise yalnızca bu çeyrekte 900 milyon doları bulabileceği belirtildi.
Apple, Şubat ayında yaptığı açıklamada, önümüzdeki dört yıl içinde ABD’ye 500 milyar dolarlık yatırım yapmayı planladığını duyurdu. Bu yatırım, Çin dışındaki üretim üslerini genişletme ve tarifelerden kaçınma hedefinin bir parçası.
Apple, üretimini Çin dışına kaydırmak amacıyla Hindistan ve Brezilya’ya yönelmiş durumda. Ancak Deepwater Asset Management’ın yöneticisi Gene Munster’a göre, Apple’ın yüksek oranlı tarifeler karşısında fiyatları artırmadan direnmesi zor.
Musnter, “Tarife oranı yüzde 30’un altındaysa, Apple büyük ölçüde bu maliyeti üstlenir. Ancak bir noktada kullanıcıya yansıtmak zorunda kalacaklardır” dedi.