Türkiye’de çiftçiler, yaklaşan 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’ne buruk girecek. Şubat, Mart ve Nisan aylarında Türkiye genelinde 34 ilde yaşanan don olayları yaklaşık 15 çeşit meyvenin üretimine ağır zarar verdi.
DW Türkçe’nin konuştuğu üretici ve komisyoncular, Türkiye’de vatandaşların yaz aylarında elmadan eriğe, kirazdan armuta pek çok ürünü bulmakta zorlanacağını ifade ediyor. Sektör temsilcileri, bu yaz meyve fiyatlarının en az yüzde 50 zamlanacağını, bazı ürünlerdeki fiyat artışının da yüzde 100’ü bulabileceğini dile getiriyor.
Son üç ayda Türkiye’nin tarımsal üretiminin önde gelen merkezlerinden Çukurova, Ege ve Karadeniz’de yaşanan don afetleri meyve üretimine darbe vurdu. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaptığı açıklamada özellikle 10-12 Nisan tarihlerinde bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerlerinin kaydedildiğini vurgulamış ve “Bu olumsuz hava koşulları sonucu, maalesef 2014’te yaşanan büyük zirai don olayından sonra tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık” ifadelerini kullanmıştı. Ortaya çıkan tablo Bakan Yumaklı’nın sözlerini doğrular nitelikte.
Antalya, Türkiye’nin en fazla yaş meyve-sebze üretimi ve ihracatını yapan şehri olarak öne çıkıyor. Burada on binlerce çiftçi geçimini bu alandan sağlıyor. DW Türkçe’ye konuşan Antalya Toptancı Hali Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akça, “Örtü altı seracılıkta, yayla bölgelerinde meyve kalmadı. Maalesef bu yıl meyve yok gibi bir şey. Türkiye’nin bu yaz ucuz meyve yeme şansı kalmadı. Üretici çok zor durumda kaldı” diyor.
Özellikle elma, armut, erik, kiraz ve kayısı gibi yaz aylarında çok tüketilen meyve çeşitlerinin ağır zarar gördüğünü kaydeden Nevzat Akça, “Tam çiçeklenme dönemindeki meyvelerin hepsi gitti. Bazı ürünlerde yüzde 100’e varan ama ortalamada en az yüzde 50 ürün kaybımız var. Yani diyebiliriz ki yaz aylarında meyveler en az yüzde 50 zamlanacak. Üretimdeki sorunlar nedeniyle gelecek yıllar için de kaygılıyız” diye konuşuyor.
Domates fiyatları örneğini veren Akça, “Şu an halimizde domatesin kg fiyatı 15 ila 30 TL arasında değişiyor. Bu ürün İstanbul’a gittiğinde fiyatı en az 50 TL olacak” uyarısında bulunuyor.
Don afetinin yarattığı zararın ihracatı da olumsuz etkileyeceği belirtiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre Türkiye, fındık, kiraz, incir ve kayısı üretimi ve ihracatında dünyada lider konumda bulunuyor.
Dünyada fındık üretiminin yüzde 67’sini, kirazın yüzde 26’sını, incirin yüzde 27’sini ve kayısının yüzde 23’ünü tek başına sağlayan Türkiye, bu ürünlerin üretiminde dünyada birinci sırada yer alıyor. Türkiye’nin geçen yılki toplam yaş meyve ve sebze ihracatı 3,4 milyar doları aştı. Bu dönemde yalnızca narenciye ihracatı 1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken taze meyve ihracatı ise 1 milyar 350 milyon dolar oldu.
Türkiye’nin üretim ve ihracatta dünya lideri olduğu fındık da don afetinden ağır etkilenen ürünlerden biri oldu. Ortaya çıkan zarar ürün fiyatlarına da hızla yansıdı. Önemli fındık üretim merkezlerinden biri olan Sakarya’da zirai don öncesinde 120 TL olan kabuklu fındık kilogram fiyatı, 5 Mayıs itibarıyla 185 TL’ye kadar çıkmış durumda.