Türkiye’de hazır giyim ve perakende sektörünün kurucusu kabul edilen, lüks giyimin gölge patronu Ali Osman Boyner vefat etti geçen hafta. 1926 doğumlu duayen sanayici 99 yaşındaydı. Erkek giyim denilince ilk akla gelen Beymen, Altınyıldız ve Network, onun imzasını taşıyan markalar. Beymen’le Türkiye’de lüks erkek giyimini getirdi Ali Osman Boyner, ilk konfeksiyon ihracatını yapan isim oldu. Ona ‘gölge patron’ dememin sebebi, biraz oğlu Cem Boyner ve gelini Ümit Boyner’in gölgesinde kalması elbette.
Oğlu Cem Boyner, Türkiye’de sanayicilik ve ticaret kadar, 90’lar siyasetinde de ön plana çıkmış, Yeni Demokrasi Hareketini kurmuş, gelini Ümit Boyner ise TÜSİAD başkanlığı yapmış isimler. Dolayısıyla iş dünyasında 90’lardan bu yana Boyner denilince akla gelen isimler Ümit ve Cem Boyner’dir. Ali Osman Boyner, çok fazla öne çıkmaktan hoşlanmayan, sadece işine odaklı bir patron olmayı tercih etmiştir hep. Ancak bu durum onun konfeksiyon ve perakende gibi iki dev sektörde yaptıklarını, başarılarını ortadan kaldırmıyor elbette.
Kendisine uzatılan son mikrofonlardan birine, “Aklın başındaysa o zaman bizde emeklilik yok, fiziğinle olmasa da fikirlerinle herkese ulaşırsın. Büyükbabam 104 yaşında vefat etti. 100 yaşındayken beni çağırır öğütler verirdi” demişti. Nitekim 2010’da Boyner Holding’in yönetimini oğlu Cem Boyner’e devretti ama fikirleriyle gruba liderlik etmeye devam etti.
Boyner’lerin öyküsü, Kastamonu Tosyalı Osman Feyzi Bey’in Ankara keçisinden elde ettiği tiftiğin ticaretine girmesiyle başlıyor. Osman Feyzi Bey’in çocuklarından Hasan ve Fazıl Boyner kardeşler, 1943’te Türkiye’de ilk özelleştirme projelerine bir örnek olarak Tosya Çeltik Fabrikası’nı Sümerbank aracılığı ile satın alırlar. Bu gelişme ailenin yönünü de tekstil sektörü olarak belirleyecektir.
1926 Kastamonu Tosya doğumlu Ali Osman Boyner, İstanbul’da Sultanahmet Ticaret Lisesi ve ardından Sultanahmet Ticaret Yüksek okulunu bitirir. abilerinin etkisiyle, iş hayatında o da tekstil sektörünü tercih eder. Ancak onun hedefleri farklıdır. Daha ilk başta markalaşmanın önemine inanmıştır genç girişimci. 1952’de, henüz 26 yaşındayken, Altınyıldız’ı kuruluşunda yer alır.
Altınyıldız Mensucat ve Konfeksiyon Fabrikaları A.Ş., 26 Ocak 1952 tarihinde 1,5 milyon lira sermaye ile kurulur. Kurucuları Hasan, Fazıl ve Ali Osman Boyner kardeşler ile Ahmet Sadıkoğlu’dur. Türk kumaşını dünyaya tanıtan marka olma hedefiyle kurulan şirket ilk ihracatını 1956 yılında gerçekleştirir.
Üç erkek kardeşin en küçüğü olan Ali Osman Boyner, aynı zamanda en vizyoner olandır. Altınyıldız’da yola erkek takım elbisesi kumaşı üreterek çıkar. Bugün hala sektörün en önemli markaları arasında yer alan Altınyıldız’ın, markadan ziyade asıl işi kaliteli kumaş üretimidir. Altınyıldız kumaşları kısa sürede, o yıllarda sektörün yükünü çeken terziler için vazgeçilmez hale gelir. Nitekim 1950’lerde Türkiye’de adına daha sonra hazır giyim denilecek konfeksiyon sektörü hiç yoktur. Asıl olan terzi işi, kişiye özel üretimdir.
Altınyıldız, reklam ve tanıtım işlerinde de sektöre öncülük eder. 1964’te dönemin ünlü erkekleri radyo sunucusu Orhan Boran ile sinema oyuncuları Orhan Günşiray ve Muzaffer Tema, Altınyıldız’ın reklam filmlerinde rol alır. Bu da sektörde bir ilktir.
Tabi Ali Osman Boyner, sektördeki bilgi birikimini geliştirdikçe, ülkedeki konfeksiyon eksiğini tespit eder. Kumaş üretiminde kısa sürede söz sahibi olmasının verdiği özgüvenle, gözünü konfeksiyona diker. Modacı çevresiyle istişareler yapar. Sonunda modacı arkadaşı Kerim Kerimol ve İtalyan moda evi sahibi Silvano Corsini’nin işbirliğiyle Beymen markasının temellerini atar.
Beymen’in kendi etiketiyle ürünlerini sattığı ilk mağazası, 1971 yılında İstanbul Şişli’de açılır. Önce erkek koleksiyonu ile büyük ilgi gören Beymen, zamanla kadın koleksiyonunu ve 1985 yılında spor giyimde farklı bir yaklaşım sunan Beymen Club koleksiyonunu da ekler.
Beymen, Türkiye’nin bugün dünyada söz sahibi olduğu Hazır Giyim’deki ilk markası olma unvanını da elinde bulunduruyor.
1971, Osman Boyner için çok önemli bir tarihtir. Zira hem konfeksiyon sektöründe dev bir adım atmış, bunun yanında ilk mağazasını da açarak perakende işine de girmiştir. 1971’in diğer önemiyse, Osman Boyner’in de 12 kurucusu arasında yer alacağı Türkiye Sanayici ve İş Adamları Derneği’nin (TÜSİAD) kurulmasıdır. Konfeksiyon, perakende ve sivil toplum bundan böyle Osman Boyner ve Boyner Grubu’nun ana eksenini oluşturacaktır.
1981 yılına gelindiğinde ise Ali Osman Boyner kendi sektörü açısından yine çok önemli bir girişime imza atar ve ilk çok katlı mağaza olan Çarşı’yı hizmete sokar. Klasik mağaza anlayışının ötesine geçen, daha sonra fenomen haline gelecek AVM kültürünün de temelini atan Çarşı, sektördeki köklü değişimlerin öncüsü olur. Ali Osman Boyner, 1987’de ‘müşteri mutluluğu ilkelerini’ kamuoyuna açıklayarak, müşteri odaklı yaklaşımlara da öncülük eder.
1991’de Altınyıldız şirketi halka arz edilir. 1997 ise grup bünyesinde Network markası kurulur.
Ali Osman Boyner, Boyner Holding yönetim kurulu başkanlığı görevini 2010 yılına kadar sürdürdü. Bu tarihte görevi oğlu Cem Boyner’e devretti.
Ali Osman Boyner’in, oğlu Hasan Cem Boyner dışında, Leylan Boyner Dinler adında bir de kızı bulunuyor. Eşi Ayten Boyner’i 2021’de kaybeden Ali Osman Boyner, çalışanlarına verdiği önemle de öne çıkan bir patrondu.1974’te İstanbul’un iki ayrı bölgesinde şirket çalışanları için konut kooperatifleri kurulmasına öncülük etmişti. Bu iki proje kapsamında binin üzerinde çalışanının uygun şartlarda ev sahibi olmasını sağlamıştı.
26 Nisan’da Teşvikiye Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından, Zincirlikuyu mezarlığında toprağa verilen Ali Osman Boyner’i, oğlu Cem Boyner, sosyal medya hesabından şu cümlelerle uğurladı:
“Hey gidi koca yorgun savaşçı neler öğretti, yaşattı hepimize hamdolsun…”
Ertuğrul Özkök, Hürriyet’te kaleme aldığı yazısında Abdullah Kiğılı’nın Osman Boyner’le yaşadığı anıya değinmişti. İşte Özkök’ün o yazısı:
Abdullah Kiğılı 30 yaşındadır…
Bir gün telefon gelir:
“Osman Bey yarın sabah saat 10.00’da sizi Altınyıldız Mensucat Fabrikası’nda bekliyor…”
Bekleyen kişi Osman Boyner’dir…
Yani o günlerdeki en büyük şirketlerden birinin sahibi. Tekstilin efsane ismi…
Gider… Osman Boyner, şunu söyler:
“Evladım ben Beymen Konfeksiyon Fabrikası’nı kurdum. İtalya’dan tasarımcılar getirttim. Şimdi şoförüm seni fabrikaya götürecek. Git gez gel sonra konuşalım.”
Kiğılı fabrikayı gezer ve hayran olur. Dönüşte Osman Boyner, “Benim yaptığım bu elbiseleri satar mısın?” der.
Kiğılı “Satarım elbet” deyince Osman Boyner’den sürpriz bir cevap gelir: “Öyleyse seni Beyoğlu bayii yaptım… Ama bir şartım var. Ortağım olacaksın”
Böylece, Beyoğlu satışında Beymen’in ortağı olarak 10 yıl çalışacak ve bu da onun bütün kariyerini değiştirecektir. Kiğılı’nın erkek giyimde marka yolculuğunu başlatan da Osman Boyner olur.